ร่างกายมนุษย์ไม่ได้ประกอบด้วยเซลล์ของเราเองเพียงอย่างเดียว แต่ยังเป็นที่อยู่อาศัยของจุลชีพหลากหลายชนิด เช่น แบคทีเรีย อาร์เคีย เชื้อรา โพรทิส และไวรัส กลุ่มจุลชีพเหล่านี้เรียกรวมกันว่า “ไมโครไบโอม” (Microbiome) ซึ่งมีบทบาทสำคัญต่อสุขภาพของเรา

ไมโครไบโอมในระบบทางเดินอาหาร (Gut Microbiome) หมายถึงจุลชีพที่อาศัยอยู่ภายในลำไส้ของเรา ระบบนี้มีความหลากหลายของจุลชีพมากที่สุดในร่างกายและมีอิทธิพลต่อการทำงานของอวัยวะต่างๆ

บทบาทของไมโครไบโอมต่อสุขภาพ

ไมโครไบโอมช่วยเราย่อยอาหารบางชนิดที่กระเพาะและลำไส้ของเราไม่สามารถย่อยเองได้ โดยให้พลังงานถึง 10% ของพลังงานที่เราใช้ในแต่ละวัน นอกจากนี้ยังช่วยในการสังเคราะห์วิตามินสำคัญ เช่น ไบโอตินและวิตามินเค รวมถึงกระตุ้นการทำงานของระบบภูมิคุ้มกันและปกป้องเราจากโรคต่างๆ

มีหลักฐานทางวิทยาศาสตร์ชี้ว่าไมโครไบโอมในลำไส้มีผลต่อโรคเรื้อรัง เช่น โรคอ้วน เบาหวาน หอบหืด มะเร็ง โรคหัวใจ และภูมิคุ้มกันบกพร่อง รวมถึงส่งผลต่อสุขภาพจิต เช่น อารมณ์ ความเครียด และการนอนหลับ นอกจากนี้ยังสามารถมีอิทธิพลต่อการตอบสนองของร่างกายต่อยาอีกด้วย

ภาวะเสียสมดุลของไมโครไบโอม

เมื่อไมโครไบโอมไม่สมดุล อาจเกิดจากปัจจัยต่างๆ เช่น การเปลี่ยนแปลงของจำนวนจุลชีพ พันธุกรรม สภาพแวดล้อม และพฤติกรรมการกิน ซึ่งส่งผลกระทบต่อ ระบบประสาท สมอง ระบบฮอร์โมน และสุขภาพโดยรวม ทำให้เกิดภาวะเครียด ซึมเศร้า หรือแม้แต่เพิ่มความเสี่ยงต่อโรคต่างๆ

ดูแลไมโครไบโอมให้แข็งแรงได้อย่างไร?

เพื่อรักษาความสมดุลของไมโครไบโอม ควรเลือกรับประทานอาหารที่มีเส้นใยสูง เช่น ผัก ผลไม้ ธัญพืชเต็มเมล็ด และเพิ่มอาหารหมักดองที่อุดมไปด้วยโพรไบโอติก เช่น โยเกิร์ต กิมจิ และมิโสะ หลีกเลี่ยงน้ำตาลและอาหารแปรรูป ลดความเครียด นอนหลับให้เพียงพอ และออกกำลังกายเป็นประจำ

การดูแลไมโครไบโอมอย่างเหมาะสมจะช่วยให้ระบบย่อยอาหารทำงานได้ดี ส่งเสริมสุขภาพกายและจิตใจ พร้อมลดความเสี่ยงต่อโรคเรื้อรัง