การปฐมพยาบาลเมื่อถูกยิงเป็นสิ่งสำคัญมาก เพื่อช่วยลดความรุนแรงของบาดเจ็บและเพิ่มโอกาสให้คนที่ถูกยิงมีโอกาสรอดชีวิตมากขึ้น
ดังนั้นควรปฏิบัติตามขั้นตอนและคำแนะนำต่อไปนี้
- ปลอดภัยตัวเอง: ประเมินสถานการณ์ หากคุณหรือคนใกล้ตัวถูกยิง ต้องให้ความสำคัญกับความปลอดภัยของตัวเองและผู้อื่น หากยิงยังไม่หยุด ให้หาที่ปลอดภัยเพื่อป้องกันการถูกยิงอีก
- ขอความช่วยเหลือ: ควรขอความช่วยเหลือ และโทรแจ้งหน่วยฉุกเฉินมาทันที ก่อนที่จะเข้าไปจัดการกับสถานการณ์ พยายามอย่าเคลื่อนไหวตัวผู้ป่วยมากจนเกินไป เนื่องจากอาจส่งผลกระทบต่อกระดูกสันหลังของผู้ที่ถูกยิงได้
- กดห้ามเลือด: ผู้ปฐมพยาบาลใช้ถุงขนมหรืออะไรก็ได้ที่เป็นพลาสติกปิดทับไปตรงบริเวณบาดแผลและหาผ้าที่อยู่ใกล้ๆตัวอาทิ หมวกผ้า พ้าพันคอ ผ้าเช็ดหน้า มาพับให้หนาๆ เพื่อใช้กดบริเวณบาดแผลเพื่อทำการห้ามเลือด และให้หาผ้ายาวๆ มาอีกหนึ่งผืนเพื่อใช้ในการพันปิดทับไปบนบาดแผลและใช้พันบริเวณรอบลำตัว หรือถ้าไม่มีผ้าเลยก็สามารถใช้เสื้อผ้าหรือเสื้อกันหนาวที่ไม่หนามากนำมาใช้ในการผูกปิดทับบริเวณบาดแผลหรือบริเวณลำตัวก็ได้
สำหรับแผลในบริเวณหน้าอกควรหาพลาสติกหรืออะไรก็ได้มาอุดปิดบาดแผล เพื่อป้องกันไม่ให้อากาศไหลเข้าทางบาดแผล และเพื่อป้องกันไม่ให้ปอดแฟบ แต่หากผู้ป่วยมีอาการหายใจไม่ออก ก็ไม่มีควรอุดบาดแผลนั้น - การป้องกันการติดเชื้อ: เมื่อบาดแผลถูกปิดไปแล้ว ควรป้องกันการติดเชื้อโดยรัดผ้าสะอาดหรือผ้าเช็ดแผลอย่างเรียบร้อย ไม่ควรใช้น้ำส้มสายชูหรือสารละลายอื่นๆ ในบาดแผล เพราะอาจทำให้แผลติดเชื้อ
- หลังเหตุการณ์สงบ: หลังจากที่คุณปฐมพยาบาลเบื้องต้นแล้ว และเหตุการณ์สงบ ให้รอการมาถึงของหน่วยบริการฉุกเฉิน อย่าพยายามเคลื่อนย้ายคนที่ถูกยิงหากไม่จำเป็น เพราะอาจทำให้บาดเจ็บมากขึ้น
- การสงเคราะห์จิตใจ: ถ้าคุณหรือคนใกล้ตัวมีอาการตื่นตระหนกหรือทางจิตใจได้รับความกระทบ ควรมีคนที่สามารถให้คำสนับสนุนและช่วยดูแลจิตใจ และควรรับความช่วยเหลือจากผู้เชี่ยวชาญในด้านจิตเวชหากจำเป็น
- รอการมาถึงของบริการฉุกเฉิน: หลังจากการปฐมพยาบาลเบื้องต้น รอให้ทีมการแพทย์มาดูแล ต้องทำตามคำแนะนำของพวกทีมแพทย์อย่างเคร่งครัด
สิ่งที่ไม่ควรทำ
- ห้ามประคองตัวให้ผู้ป่วยอยู่ในท่านั่ง ควรให้ผู้ป่วยอยู่ในท่านอนเท่านั้น การทำให้ผู้ป่วยอยู่ในท่านั่ง จะทำให้เลือดไปไหลเวียนในสมองได้ยากขึ้น ทำให้มีเลือดไปเลี้ยงสมองไม่เพียงพอ และทำให้สมองขาดออกซิเจนได้
- ห้ามเคลื่อนย้ายผู้ป่วยโดยไม่จำเป็น เพราะอาจจะทำให้เกิดการกระทบกระเทือนต่อตัวผู้ป่วย และอาจทำให้บาดแผลรุนแรงขึ้นได้
- พยายามอย่ากดห้ามเลือดแรงเกินไป อาจทำให้อวัยวะส่วนปลายขาดเลือดไปเลี้ยงได้
- หากผู้ป่วยเสียเลือดมาก ให้ยกขาผู้ป่วยขึ้น แต่ห้ามยกขาผู้ป่วยหากบาดแผลถูกยิงอยู่ในบริเวณหน้าอกหรือช่องท้อง เพราะจะทำให้เลือดไหลออกเร็วขึ้น
