ถุงน้ำดีเป็นอวัยวะที่อยู่ใต้ตับ ทำหน้าที่เก็บน้ำดีก่อนปล่อยสู่ลำไส้เมื่อกินอาหาร ซึ่งทำหน้าที่ย่อยไขมันในอาหาร ถุงน้ำดีอักเสบเกิดจากการที่นิ่วไปอุดตันทางเดินน้ำดี
สาเหตุ
การอักเสบของถุงน้ำดีเกิดจากนิ่วอุดตันทางเดินน้ำได้ดี หรือจากสาเหตุ อื่น ๆ เช่น การติดเชื้อ เนื้องอกของ ถุงน้ำดีหรือของท่อน้ำดี เป็นต้น ปัจจัยอื่น ๆ ก่อให้เกิดถุงน้ำดีอักเสบได้เช่น อายยุ เพศ อ้วน อาหารไขมันสูง การลดน้ำหนักเร็วเกินไป ยาและการตั้งครรภ์
อาการ
ปวดเกร็งท้องด้านบนขวา ปวดร้าวไปไหล่ขวา หลังและหน้าอกได้ เจ็บมากกว่าเดิมเมื่อหายใจเข้าหรือเคลื่อนไหว หรือกดลงบนตำแหน่งนั้น คลื่นไส้อาเจียนอาจเกิดขึ้นได้หลังกินอาหารมัน ๆ อุณหภูมิร่างกาย ต่ำลง ผิวเหลือง เปลือกตาซีด คัน ตามผิวอาจเกิดขึ้นได้เพื่อท่อน้ำดีอุดตันก่อนปล่อยออกสู่ลำไส้ เมื่อเกิดการติดเชื้อ ทำให้ไข้สุงและหนาวสั่น
การวินิจฉัย
- สอบถามอาการ และซักประวัติผู้ป่วย มีการกดเจ็บบริเวณท้องส่วนบนด้านขวา จากนั้นจะทำการตรวจเพิ่มเติม ได้แก่ เจาะเลือดเพื่อตรวจการทำงานของตับอ่อน หาสัญญาณความผิดปกติในถุงน้ำดี
- อัลตราซาวด์ช่องท้องเพื่อดูว่ามีก้อนนิ่วในถุงน้ำดีหรือไม่
- ตรวจสแกนตับและถุงน้ำดี HIDA Scan (Hepatobiliary Iminodiacetic Acid Scan) จะเห็นภาพการผลิตและไหลเวียนของน้ำดีจากตับไปยังลำไส้เล็ก โดยฉีดสารทึบรังสีเข้าไปภายในร่างกายผู้ป่วย
- การใช้เทคโนโลยีทางการแพทย์ เอกซเรย์คอมพิวเตอร์ (CT Scan) ตรวจคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า (MRI)
การรักษา
การผ่าตัดส่องกล่องเพื่อเอาก้อนนิ่วออก โดยมีแผลเล็ก ๆ หากไม่สามารถผ่าตัดส่องกล้องได้ จำเป็นต้องผ่าตัดเปิดหน้าท้องปกติซึ่งอาจจำเป็นต้องอยู่โรงพยาบาลนานกว่า การตัดถุงน้ำดีไม่มีผลต่อการใช้ชีวิตประจำวัน แต่อาจมีอาหารไม่ย่อยได้เมื่อกินอาหารมันในระยะแรก ๆได้