แผลร้อนใน (Aphthous Ulcers) เป็นอาการที่เยื่อบุอ่อนภายในช่องปากอักเสบ เป็นแผล บริเวณที่เกิดแผลสามารถพบเห็นได้ทั่วช่องปาก ไม่ว่าจะเป็นกระพุ้งแก้ม เพดานปาก เหงือก ลิ้น ฯลฯ โดยที่ยังไม่ทราบสาเหตุที่ชัดเจน อาจมีปัจจัยกระตุ้นได้หลายอย่าง เช่น
- ฮอร์โมนในร่างกายมีการเปลี่ยนแปลง
- เครียดสะสม
- ดื่มน้ำน้อยเกินไป
- พักผ่อนไม่เพียงพอ
- มีแผลกดทับ หรือเสียดสีจากฟันปลอมที่หลวมเกินไป หรือเหล็กดัดฟันไม่พอดีกับฟัน
- การกัดกระกุ้งแก้มตนเอง
- การขาดวิตามินบางชนิด
วิธีการรักษา แผลร้อนใน
ส่วนใหญ่มักจะหายเองได้ภายใน 1-2 สัปดาห์โดยที่ไม่ต้องรักษาอะไร ควรปฏิบัติตัวตามนี้เพื่อลดอาการเจ็บปวดและช่วยให้แผลหายเร็ว
- บ้วนปากด้วยน้ำเกลือทุก 2 ชั่วโมง หรือหลังอาหารทุกมื้อ
- หลีกเลี่ยงน้ำยาบ้วนปากที่มีส่วนผสมของแอลกอฮอล์ เพราะจะทำให้แผลร้อนในระคายเคือง และแห้งตึงจนเกินไป
- หากมีแผลร้อนในที่ค่อนข้างใหญ่ และลึก จนมีอาการเจ็บปวดมาก สามารถใช้ผ้าสะอาดพันปลายนิ้ว เช็ดทำความสะอาดฟัน เหงือก และซอกฟันแทนการใช้แปรงสีฟันชั่วคราวได้
- เลือกรับประทานอาหารที่มีลักษณะอ่อนนุ่ม เคี้ยวง่าย ย่อยง่าย
- หลีกเลี่ยงอาหารทอด อาหารรสจัด (เปรี้ยวจัด เค็มจัด เผ็ดจัด)
- หลีกเลี่ยงอาหารที่มีอุณหภูมิเย็นจัด และร้อนจัด
- งดอาหาร และสิ่งที่ทำให้เกิดอาการระคายเคืองในช่องปาก เช่น เหล้า บุหรี่
- นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ อย่างน้อย 6 ชั่วโมง
- ดื่มน้ำให้เพียงพอ
- หลีกเลี่ยงภาวะเครียด
หากมีอาการดังต่อไปนี้ ควรไปพบแพทย์
- แผลร้อนในที่ใหญ่กว่าปกติ
- มีแผลจำนวนมาก
- เป็นแผลร้อนในนาน 2 สัปดาห์หรือมากกว่า
- แผลที่ลุกลามไปยังบริเวณอื่น
- มีไข้สูง หรือไม่สามารถรับประทานอาหารได้เลย
การรักษาแผลร้อนใน
ส่วนใหญ่ใช้การประคับประคองอาการ ในกรณีที่เป็นมาก หรือเจ็บมากจนรับประทานอาหารไม่ได้ แพทย์อาจให้การรักษาโดยยาต้านเชื้อแบคทีเรีย ยาทาสเตียรอยด์ หรือยาชาเพื่อลดอาการเจ็บปวด
การป้องกันแผลร้อนใน
เนื่องจากไม่มีสาเหตุที่ชัดเจน จึงป้องกันได้ยาก ควรพักผ่อนให้เพียงพอ ไม่เครียด ออกกำลังกาย ทานอาหารให้ครบหมู่ ดูแลความสะอาดในช่องปาก
ด้วยความปรารถนาดี
พญ. พันธิตรา ศิริปัญจนะ – อายุรแพทย์โรคไต
