ความเครียด มีหมายความถึงผลสืบเนื่องจากการที่สิ่งมีชีวิต ไม่สามารถตอบสนองอย่างพอเหมาะกับ
ความต้องการทางจิตอารมณ์ หรือกายได้อย่างพอเหมาะ ไม่ว่าจะเป็นเรื่องจริงหรือสมมติขึ้น
ความเครียดนั้น ส่งผลต่อสุขภาพหลายอย่าง เช่น อารมณ์แปรปรวน, ปวดศีรษะ, ความดันโลหิตสูง.
กล้ามเนื้อเกร็งตัว, นอนไม่หลับ, ประจำเดือนผิดปกติ, ภูมิคุ้มกันแย่ลง และแก่ก่อนวัย เป็นต้น
- ในแง่ของเวชศาสตร์ชะลอวัยนั้น ความเครียดส่งผลต่อเรื่องฮอร์โมนเป็นอย่างมาก
โดยเฉพาะหากเป็นความเครียดที่สะสมมาเป็นเวลานาน ฮอร์โมนที่ได้รับผลกระทบมากที่สุดคือ คอร์ติซอล (cortisol)
เพราะฮอร์โมนคอร์ติซอล มีหน้าที่หลัก ๆ 3 อย่าง ดังนี้
- ช่วยเพิ่มระดับน้ำตาลในเลือด โดยเพิ่มการผลิตน้ำตาลจากตับและยังทำให้เราอยากรับประทานของหวานเพิ่มขึ้น
- เพิ่มความดันโลหิต
- ช่วยลดอาการอักเสบของร่างกาย
เรียกว่าเป็นฮอร์โมนที่จะเข้ามาช่วยชีวิตเราในเวลาคับขัน ให้สามารถรับมือกับความเครียดได้
หากความเครียดเกิดขึ้นเพียงชั่วคราวย่อมไม่ก่อให้เกิดปัญหา แต่หากเป็นความเครียดเรื้อรังที่สะสมเป็นเวลานาน
จะมีผลทำให้เราป่วยง่าย และ แก่เร็วขึ้นได้ เพราะคอร์ติซอลที่หลั่งออกมามาก
ส่งผลให้ระดับน้ำตาลในเลือดสูงตลอดเวลา เสี่ยงต่อการป่วยเป็นโรคเบาหวาน และ โรคความดันโลหิตสูงได้
และหากการหลั่งของคอร์ติซอลเกิดในช่วงกลางคืน จากพฤติกรรมการนอนดึก
จะส่งผลให้มีปัญหานอนหลับยากตามมา ไม่ได้รับโกรทฮอร์โมนในช่วงกลางคืน ก็ทำให้เราแก่เร็วขึ้นอีกด้วย
นอกจากนี้ ความเครียดเรื้อรังยังส่งผลให้เกิดภาวะต่อมหมวกไตล้าได้
ต่อมหมวกไต เป็นอวัยวะที่ทำหน้าที่ผลิตคอร์ติซอล มีลักษณะเป็นสามเหลี่ยมอยู่บนไตทั้งสองข้าง เหมือนหมวกของไต
ต่อมหมวกไตเกิดภาวะล้าได้หากต้องผลิตคอร์ติซอลออกมาตลอดเวลา
เมื่อถึงจุดหนึ่งที่ต่อมหมวกไตไม่สามารถผลิตมาได้เพียงพออีกต่อไปจึงเริ่มมีอาการแสดงออกมาให้เห็น ดังนี้
- จะเริ่มมีอาการเหนื่อยเพลียง่าย ไม่ทราบสาเหตุ โดยเฉพาะ ช่วงบ่าย และมักจะดีขึ้นในช่วงเย็น
- เริ่มควบคุมอารมณ์โกรธยากขึ้น ทำให้เป็นคนหงุดหงิดง่าย
- เริ่มมีอาการแพ้ หรือผื่นคัน ขึ้นตามตัวเรื้อรัง โดยหาสาเหตุไม่พบ
- หากเป็นมากจะทำให้ความดันต่ำเป็นระยะ ก็จะทำให้มีอาการวูบได้
จะสังเกตได้หากช่วงไหนนอนดึกมากเป็นประจำจะทำให้มีอาการวูบเวลาเปลี่ยนท่าเร็ว ๆ ได้
เพราะความดันปรับไม่ทัน เป็นต้น
ในปัจจุบันการใช้ชีวิตของเราก่อให้เกิดความเครียดต่อร่างกายโดยไม่รู้ตัว เช่น การนอนดึกเป็นประจำ
ไม่รับประทานอาหารเช้า รับประทานอาหารไม่ตรงเวลา เป็นต้น
สิ่งเหล่านี้ร่างกายจะตีความเป็นความเครียดทั้งหมด ต้องหลั่งคอร์ติซอลออกมาช่วยเหลือ ดังนั้นเมื่อรู้อย่างนี้แล้ว
อย่าปล่อยปละละเลยพฤติกรรมเหล่านี้ เพราะจะทำให้เราป่วย และแก่เร็วอย่างไม่ทันตั้งตัว
