แบคทีเรียปนเปื้อนอาหาร อันตรายที่ไม่ควรมองข้าม
อาหารที่เรารับประทานทุกวันอาจดูสะอาดและปลอดภัย แต่ความจริงแล้วอาจมีแบคทีเรียปนเปื้อนอยู่โดยที่เราไม่รู้ตัว ซึ่งการปนเปื้อนของแบคทีเรียในอาหารเป็นสาเหตุหลักที่ทำให้เกิดโรคอาหารเป็นพิษและปัญหาสุขภาพอื่น ๆ มาดูกันว่าการปนเปื้อนของแบคทีเรียในอาหารคืออะไร และเราจะป้องกันได้อย่างไร
การปนเปื้อนคืออะไร
การปนเปื้อนในอาหารหมายถึง การที่อาหารได้รับสิ่งแปลกปลอมที่ไม่พึงประสงค์ เช่น เชื้อแบคทีเรีย เชื้อรา สารเคมี หรือสิ่งสกปรกต่าง ๆ ซึ่งอาจเกิดขึ้นในทุกขั้นตอนของการผลิตอาหาร ตั้งแต่การเก็บเกี่ยว การขนส่ง การปรุง ไปจนถึงการเก็บรักษา หากไม่ได้รับการจัดการที่เหมาะสม อาหารที่ปนเปื้อนอาจทำให้ผู้บริโภคเจ็บป่วยหรือเกิดอันตรายร้ายแรงได้
แบคทีเรียที่พบได้บ่อยมีอะไร และทำให้เกิดโรคอะไร
มีแบคทีเรียหลายชนิดที่ปนเปื้อนในอาหารและก่อให้เกิดโรค ดังนี้
- ซัลโมเนลลา (Salmonella) พบในเนื้อสัตว์ดิบ ไข่ดิบ และนมที่ไม่ผ่านการพาสเจอร์ไรซ์ ทำให้เกิดโรค: อาหารเป็นพิษ อาการคลื่นไส้ อาเจียน ท้องเสีย และไข้
- อีโคไล (Escherichia coli) พบในเนื้อดิบ ผักสดที่ล้างไม่สะอาด และน้ำดื่มที่ปนเปื้อน ทำให้เกิดโรค: ท้องเสียรุนแรง บางสายพันธุ์อาจทำให้เกิดภาวะไตวาย
- ลิสทีเรีย (Listeria monocytogenes) พบในอาหารแปรรูปเช่น เนื้อเย็น ชีสสด และผลิตภัณฑ์นมที่ไม่ผ่านการพาสเจอร์ไรซ์ ทำให้เกิดโรค: การติดเชื้อที่รุนแรง โดยเฉพาะในหญิงตั้งครรภ์ ผู้สูงอายุ และผู้มีภูมิคุ้มกันต่ำ
- แคมไพโลแบคเตอร์ (Campylobacter) พบในเนื้อไก่ดิบและน้ำนมดิบ ทำให้เกิดโรค: ท้องเสียรุนแรง ปวดท้อง และไข้สูง
วิธีการปนเปื้อนของแบคทีเรียในอาหาร
การปนเปื้อนของแบคทีเรียในอาหารสามารถเกิดขึ้นได้หลายวิธี เช่น
- การปนเปื้อนทางตรง: เกิดจากการสัมผัสกับสิ่งสกปรก เช่น ดิน น้ำสกปรก หรือพื้นผิวที่ไม่สะอาด
- การปนเปื้อนข้าม (Cross-contamination): เกิดจากการสัมผัสระหว่างอาหารดิบกับอาหารที่พร้อมรับประทาน เช่น ใช้เขียงหรือมีดเดียวกันสำหรับเนื้อดิบและผักสด
- การจัดเก็บและขนส่งที่ไม่เหมาะสม: เช่น อาหารที่ไม่ได้แช่เย็นหรือละลายน้ำแข็งผิดวิธี
- การปรุงอาหารไม่ถูกวิธี: เช่น การปรุงอาหารที่ไม่สุกพอ หรือการอุ่นซ้ำที่อุณหภูมิไม่เหมาะสม
สัญญาณโรคที่เกิดจากอาหารปนเปื้อนแบคทีเรีย
เมื่อบริโภคอาหารที่ปนเปื้อนแบคทีเรีย อาจเกิดอาการดังนี้
- อาการทั่วไป: คลื่นไส้ อาเจียน ปวดท้อง และท้องเสีย
- อาการรุนแรง: มีไข้สูง อุจจาระเป็นเลือด หรือภาวะขาดน้ำรุนแรง
- อาการเรื้อรัง: บางรายที่ได้รับเชื้อบางชนิด เช่น อีโคไล อาจเกิดภาวะแทรกซ้อนเช่น ไตวาย หรือระบบภูมิคุ้มกันอ่อนแอลง
หากมีอาการรุนแรงควรรีบพบแพทย์ทันที โดยเฉพาะในเด็กเล็ก หญิงตั้งครรภ์ ผู้สูงอายุ และผู้ที่มีภูมิคุ้มกันต่ำ
แบคทีเรียปนเปื้อนในอาหารเป็นเรื่องใกล้ตัวที่ไม่ควรมองข้าม การรักษาสุขอนามัยในการจัดการอาหาร การเก็บรักษา และการปรุงอาหารที่เหมาะสมเป็นสิ่งจำเป็นในการป้องกันปัญหานี้ เพื่อสุขภาพที่ดีและปลอดภัยของทุกคนในครอบครัว
