โรคสมองเมาแผ่นดินไหว หรือชื่อในภาษาอังกฤษที่ใกล้เคียงกันคือ Earthquake sickness หรืออาจเรียกว่าเป็น Post-earthquake dizziness syndrome หรือ Visual vestibular mismatch ในบางกรณี เป็นอาการที่เกิดขึ้นหลังจากผู้ป่วยเผชิญกับเหตุการณ์แผ่นดินไหว แล้วรู้สึกว่าร่างกายยังคงเคลื่อนไหวหรือสั่นไหว แม้ว่าแผ่นดินไหวจะผ่านไปแล้ว
ลักษณะอาการ
- รู้สึกเหมือนพื้นยังไหวอยู่แม้ไม่มีแผ่นดินไหวจริง
- มึนศีรษะหรือวิงเวียน
- รู้สึกไม่มั่นคงเวลาเดินหรือยืน
- คลื่นไส้ บางรายอาจมีอาการวิตกกังวลร่วมด้วย
สาเหตุ
- ระบบประสาทรับรู้การทรงตัว (vestibular system) ในหูชั้นในทำงานผิดปกติชั่วคราวหลังจากได้รับแรงกระตุ้นต่อเนื่องจากแผ่นดินไหว
- สมองปรับตัวไม่ทันกับการเปลี่ยนแปลง ที่รวดเร็วของสิ่งแวดล้อม เช่น การเคลื่อนไหวของพื้น
- ภาวะความเครียดหลังเหตุการณ์รุนแรง (PTSD) โดยเฉพาะในคนที่กลัวหรือได้รับผลกระทบจากแผ่นดินไหว
กลุ่มเสี่ยง
- ผู้หญิงมากกว่าผู้ชาย
- ผู้ที่มีประวัติเวียนศีรษะง่าย เช่น เมารถ เมาเรือ
- ผู้ที่มีความเครียดหรือวิตกกังวลสูง
- ผู้ที่อยู่ในบริเวณที่มี aftershocks (แรงสั่นสะเทือนตาม) บ่อย
แนวทางการดูแล
- การพักผ่อนให้เพียงพอ และหลีกเลี่ยงการใช้สายตามาก
- หลีกเลี่ยงการอยู่ในสถานที่ที่ทำให้รู้สึกไม่มั่นคง เช่น ตึกสูงหรือพื้นที่ที่มีแรงสั่นสะเทือนต่อเนื่อง
- ฝึกการทรงตัว เช่น แบบฝึก vestibular rehabilitation หรือโยคะ
- พบแพทย์หากอาการไม่ดีขึ้นภายใน 1-2 สัปดาห์ โดยเฉพาะหากมีอาการอื่นร่วม เช่น หูอื้อ เดินเซ หรือปวดศีรษะรุนแรง
- ในบางกรณีอาจพิจารณาใช้ยาแก้เวียนศีรษะชั่วคราว เช่น betahistine หรือ meclizine
