คุณอาจไม่รู้ว่าในทุกครั้งที่หัวใจเต้น มันไม่ได้แค่ส่งเลือดไปทั่วร่างกาย แต่ยังต้องดันเลือดขึ้นไปยังปอด เพื่อแลกเปลี่ยนออกซิเจนก่อนส่งต่อไปยังอวัยวะอื่นๆ ซึ่งกระบวนการนี้ควรเป็นไปอย่างราบรื่น แต่ในบางคน หลอดเลือดในปอดกลับตีบแคบ แข็งตัว หรืออุดตัน ทำให้หัวใจต้องออกแรงมากกว่าปกติเพื่อเอาชนะ “แรงต้าน” ที่ไม่อาจมองเห็นได้ นั่นแหละคือ “โรคความดันเลือดในปอดสูง”

โรคนี้คืออะไร?

โรคความดันเลือดในปอดสูง (Pulmonary Hypertension) คือภาวะที่แรงดันของเลือดภายในหลอดเลือดฝอยในปอดสูงเกินค่าปกติ ส่งผลให้หัวใจด้านขวาซึ่งมีหน้าที่ส่งเลือดไปยังปอดต้องทำงานหนักขึ้นเรื่อยๆ และหากปล่อยไว้โดยไม่รักษา หัวใจจะเริ่มอ่อนแรง และอาจนำไปสู่ภาวะหัวใจวายได้ในที่สุด

ต้นเหตุของแรงต้านที่ซ่อนอยู่

โรคนี้มีได้หลายสาเหตุ บางรายอาจเกิดโดยไม่ทราบต้นตอแน่ชัด แต่ที่พบบ่อยคือ

• โรคหัวใจแต่กำเนิด
• โรคปอดเรื้อรัง เช่น ถุงลมโป่งพอง หรือหลอดลมอักเสบเรื้อรัง
• ภาวะลิ่มเลือดอุดตันในปอด
• โรคของเนื้อเยื่อเกี่ยวพัน เช่น โรคลูปัส
• การใช้ชีวิตอยู่ในที่อากาศบาง (ที่สูง) หรือสูบบุหรี่จัด

อาการ: สัญญาณเตือนจากร่างกาย

อาการมักค่อยเป็นค่อยไป และบางคนอาจไม่รู้ตัวในระยะแรก แต่เมื่อโรคพัฒนา จะเริ่มสังเกตเห็นได้ว่า

• เหนื่อยง่ายผิดปกติ แม้แค่เดินหรือขึ้นบันได
• หายใจติดขัด หรือแน่นหน้าอก
• รู้สึกใจสั่น หรือเป็นลมโดยไม่ทราบสาเหตุ
• ขาบวม ตาตุ่มบวม
• อ่อนเพลียตลอดวัน แม้พักผ่อนเพียงพอ

โรคนี้อันตรายแค่ไหน?

หากไม่รับการรักษา โรคนี้สามารถนำไปสู่ภาวะหัวใจล้มเหลว และในรายที่รุนแรง อาจส่งผลต่อการมีชีวิตอยู่ในระยะเวลาเพียงไม่กี่ปี แต่ข่าวดีคือ หากตรวจพบแต่เนิ่นๆ และดูแลรักษาอย่างต่อเนื่อง ผู้ป่วยสามารถมีชีวิตยืนยาวและใช้ชีวิตได้อย่างมีคุณภาพ

รักษาได้หรือไม่?

ในบางกรณีที่ทราบสาเหตุ เช่น ลิ่มเลือดอุดตัน หรือโรคหัวใจบางชนิด หากรักษาต้นเหตุได้ โรคก็อาจดีขึ้นหรือหายได้ แต่หากเป็นประเภทที่ไม่ทราบสาเหตุแน่ชัด การรักษาจะเน้นควบคุมอาการ ชะลอการดำเนินของโรค และป้องกันภาวะแทรกซ้อน เช่น

• ยาขยายหลอดเลือดในปอด
• ยาขับปัสสาวะเพื่อลดอาการบวม
• ยาละลายลิ่มเลือดหรือป้องกันการอุดตัน
• การให้ออกซิเจน
• การผ่าตัดในรายที่มีข้อบ่งชี้

ดูแลหัวใจอย่างไรไม่ให้แพ้แรงต้าน?

แม้แรงต้านจะมองไม่เห็น แต่เราสามารถดูแลหัวใจให้สู้ได้ดีขึ้น ด้วยการ

• ออกกำลังกายพอประมาณ ไม่หักโหม
• รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ ลดเค็ม ลดไขมัน
• งดสูบบุหรี่ และหลีกเลี่ยงควันบุหรี่
• นอนหลับให้พอ และพักผ่อนอย่างเหมาะสม
• ตรวจสุขภาพสม่ำเสมอ โดยเฉพาะหากมีโรคประจำตัว
• ปฏิบัติตามคำแนะนำแพทย์อย่างเคร่งครัด

สรุป

โรคความดันเลือดในปอดสูง คือการต่อสู้เงียบๆ ของหัวใจที่ต้องรับภาระมากขึ้นทุกวัน ถ้าเราไม่รับฟังสัญญาณจากร่างกาย ก็อาจปล่อยให้หัวใจต่อสู้อยู่ลำพังจนหมดแรง เพราะฉะนั้น หากรู้สึกเหนื่อยง่าย หายใจไม่อิ่ม หรือมีอาการผิดปกติ ควรรีบพบแพทย์ เพื่อให้หัวใจได้กลับมาสู้ได้อย่างมั่นคงอีกครั้ง