การเกณฑ์ทหารเป็นหน้าที่ของชายไทยทุกคนที่มีอายุตั้งแต่ 20 ปีบริบูรณ์ย่าง 21 ปี การไม่ต้องเกณฑ์ทหารอาจขึ้นอยู่กับอายุ การศึกษา หรือเหตุผลพิเศษบางประการ และสถานะสุขภาพของแต่ละคน
โรคที่ไม่ต้องเกณฑ์ทหารเดิมมี 12 โรคดังนี้
- โรคของระบบหายใจ เช่น หอบหืด
- โรคของระบบทางเดินปัสสาวะ
- โรคหรือความผิดปกติของตา
- โรคเลือดและอวัยวะสร้างเลือด
- โรคของหัวใจและหลอดเลือด
- โรคหรือความผิดปกติของหู
- โรคทางประสาทวิทยา
- โรคทางจิตเวช
- โรคของต่อมไร้ท่อและภาวะผิดปกติของเมตาบอลิซึม
- โรคหรือความผิดปกติของกระดูก ข้อ และ กล้ามเนื้อ
- โรคติดเชื้อ
- โรคอื่น ๆ เช่น กะเทย มะเร็ง ตับอักเสบเรื้อรัง ตับแข็ง คนเผือก โรคลูปัสอิธิมาโตซัส กายแข็ง และรูปวิปริตต่างๆ
เมื่อช่วงวันที่ 8 ธ.ค 2566 ที่ผ่านมา ที่ประชุมสภากลาโหมเห็นชอบ ร่างพ.ร.บ.ออกตามความ ร่าง พ.ร.บ.การรับราชการทหาร พ.ศ.2497 โดยมีการแก้ไขเพิ่มเติม 3 กลุ่มโรค จากเดิม 12 เป็น 15 โรค
โรคที่เพิ่มมา 3 โรคมีดังนี้
- โรคตุ่มน้ำพอง
- โรคลำไส้พองแต่กำเนิด
- โรคพร่องเอนไซม์ G6PD