เภสัชพันธุศาสตร์ เพื่อความปลอดภัยในการใช้ยา

เภสัชพันธุศาสตร์ (เรียกอีกอย่างว่าเภสัชพันธุศาสตร์) คือการศึกษาว่ายีนของเราส่งผลต่อการตอบสนองต่อยาของเราอย่างไร คำว่า “เภสัชพันธุศาสตร์” มาจากคำว่า “เภสัชวิทยา” (การศึกษาการใช้และผลกระทบของยา) และ “จีโนมิกส์” (การศึกษาเกี่ยวกับยีนและหน้าที่ของยีน)

เภสัชพันธุศาสตร์ (Pharmacogenomics) เป็นสาขาที่ศึกษาเกี่ยวกับผลกระทบของยีนต่อการตอบสนองของร่างกายต่อยา มาจากคำว่า “เภสัชวิทยา” ซึ่งหมายถึงการศึกษาการใช้และผลกระทบของยา และ “จีโนมิกส์” คือการศึกษาเกี่ยวกับยีนและหน้าที่ของยีน ในการแพทย์แบบเฉพาะบุคคล (Personalized Medicine) แพทย์จะใช้ข้อมูลทางพันธุกรรมเพื่อตัดสินใจในการเลือกใช้ยาและขนาดยาที่เหมาะสมกับผู้ป่วยแต่ละราย ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพการรักษา ลดผลข้างเคียง และเพิ่มความปลอดภัยในการใช้ยา

ซึ่งเป็นการรักษาที่ปรับให้เหมาะกับแต่ละบุคคลโดยพิจารณาจากยีน สภาพแวดล้อม และไลฟ์สไตล์ของคุณ เภสัชพันธุศาสตร์สามารถช่วยให้แพทย์ดูแลสุขภาพของคุณกำหนดยาที่ทำให้เกิดผลข้างเคียงน้อยลงหรืออาจได้ผลดีกว่า ซึ่งในปัจจุบัน แพทย์ใช้เภสัชพันธุศาสตร์สำหรับประเมินภาวะสุขภาพและยาจำนวนจำกัดเท่านั้น ตัวอย่างเช่น ยาบางชนิดสำหรับ HIV มะเร็งบางชนิด โรคซึมเศร้า และโรคหัวใจ เป็นต้น

ยีนส่งผลต่อการทำงานของยาอย่างไร

ยีนของคุณทำหน้าที่สั่งการให้เซลล์ของร่างกาย ยีนช่วยสร้างโมเลกุลโปรตีนที่เรียกว่าเอนไซม์ เอนไซม์มีหน้าที่มากมาย รวมทั้งการสลาย (การเผาผลาญ) ของยา ผู้ที่ไม่ตอบสนองต่อยาตามที่คาดไว้ อาจมีความแตกต่างทางพันธุกรรมที่เปลี่ยนแปลงปริมาณเอนไซม์ที่สร้างขึ้นหรือประสิทธิภาพของเอนไซม์

หากร่างกายของคุณสลายยาเร็วเกินไป ช้าเกินไป หรือไม่สลายเลย ยาในขนาดปกติก็จะไม่ได้ผลตามที่ตั้งใจไว้ ยาอาจทำให้เกิดผลข้างเคียงที่สำคัญ หรืออาจมีผลเพียงเล็กน้อยหรือไม่มีเลยในการรักษาอาการที่เกิดขึ้น

การทดสอบเภสัชพันธุศาสตร์คืออะไร

การทดสอบเภสัชพันธุศาสตร์คือการทดสอบทางพันธุกรรมที่อาจดูที่ยีนหนึ่งหรือหลายยีนเพื่อดูการเปลี่ยนแปลงเฉพาะที่ส่งผลต่อการสลายของยา

แพทย์มักจะใช้ตัวอย่างเลือดหรือเนื้อเยื่อที่แก้ม (กระพุ้งแก้ม) ในการทดสอบเภสัชพันธุศาสตร์ แพทย์จะส่งตัวอย่างของคุณไปที่ห้องปฏิบัติการซึ่งช่างเทคนิคจะตรวจสอบ DNA ของคุณเพื่อดูการเปลี่ยนแปลงที่เฉพาะเจาะจง ยีนที่ทางห้องปฏิบัติการจะตรวจสอบนั้นขึ้นอยู่กับว่าแพทย์ของคุณสั่งการทดสอบใด สภาวะใดที่พวกเขารักษา และยาที่พวกเขากำลังพิจารณาใช้

โปรแกรมการตรวจเภสัชพันธุศาสตร์ มี 2 โปรแกรมคือ

Predict AR ครอบคลุมยาที่บุคคลทั่วไปมีโอกาสใช้ยากลุ่มนี้
CNS Dose ครอบคลุมเน้นผู้รับบริการหรือคนไข้ที่ใช้กลุามยาที่มีผลต่อระบบประสาทและสมอง

จำนวนการตรวจยีนในแต่ละโปรแกรม

CNSDose – 15 รายการ

ABCB1, ABCC1, ABCG2, COMT, CYP1A2, CYP2B6, CYP2C19, CYP2C9, CYP2D6, CYP3A4, CYP3A5, OPRM1, SLCO1B1, UGT1A1, VKORC1

PredictAR – 19 รายการ

ABCB1, ABCC1, ABCG2, COMT, CYP1A2, CYP2B6, CYP2C19, CYP2C9, CYP2D6, CYP3A4, CYP3A5, DPYD, HLA-B, NUDT15, OPRM1, SLCO1B1, TPMT, UGT1A1, VKORC1

รายชื่อยาที่สัมพันธ์กับยีนในแต่ละโปรแกรม

CNSDose – 103 รายการ

Agomelatine, Alprazolam, Amisulpride, Amitriptyline, Amphetamine, Aripiprazole, Asenapine, Atazanavir, Atomoxetine, Brexpiprazole, Brivaracetam, Bromazepam, Bromocriptine, Bupropion, Buspirone, Cabergoline, Carbamazepine, Cariprazine, Carvedilol, Celecoxib, Chlorpromazine, Citalopram, Clobazam, Clomipramine, Clonazepam, Clonidine, Clopidogrel, Clozapine, Codeine, Dapoxetine, Desipramine, Desvenlafaxine, Dexamfetamine, Diazepam, Diphenhydramine, Disulfiram, Donepezil, Dothiepin, Doxepin, Duloxetine, Efavirenz, Escitalopram, Flunitrazepam, Fluoxetine, Flurbiprofen, Fluvoxamine, Galantamine, Gefitinib, Guanfacine, Haloperidol, Imipramine, Irinotecan, Lamotrigine, Lisdexamfetamine, Lurasidone, Melatonin, Methylphenidate, Metoprolol, Mianserin, Midazolam, Milnacipran, Mirtazapine, Moclobemide, Modafil, Naloxone, Naltrexone, Nicotine, Nitrazepam, Nortriptyline, Olanzapine, Oxycodone, Paliperidone, Paroxetine, Perampanel, Piroxicam, Propanolol, Quetiapine, Rasagiline, Reboxetine, Risperidone, Ropinirole, Rosuvastatin, Rotigotine, Rufinamide, Selegiline, Sertraline, Simvastatin, Suvorexant, Tacrolimus, Tamoxifen, Temazepam, Thioridazine, Topiramate, Tramadol, Trimipramine, Valproate, Venlafaxine, Voriconazole, Vortioxetine, Warfarin, Ziprasidone, Zolpidem, Zopiclone

PredictAR – 125 รายการ

Abacavir, Abrocitinib, Acenocoumarol, Allopurinol, Amitriptyline, Amphetamine, Aripiprazole, Atazanavir, Atomoxetine, Atorvastatin, Avatrombopag, Azathioprine, Belinostat, Belzutifan, Brexpiprazole, Brivaracetam, Capecitabine, Carbamazepine, Carisoprodol, Carvedilol, Celecoxib, Cevimeline, Citalopram, Clobazam, Clomipramine, Clonidine, Clopidogrel, Clozapine, Codeine, Desipramine, Deutetrabenazine, Dexlansoprazole, Diazepam, Dolutegravir, Donepezil, Doxepin, Dronabinol, Duloxetine, Efavirenz, Elagolix, Eliglustat, Erdafitinib, Escitalopram, Esomeprazole, Fesoterodine, Flecainide, Flibanserin, Flucloxacillin, Flucytosine, Fluorouracil, Fluoxetine, Flurbiprofen, Fluvastatin, Fluvoxamine, Galantamine, Gefitinib, Haloperidol, Hydrocodone, Ibuprofen, Iloperidone, Imipramine, Irinotecan, Lamotrigine, Lansoprazole, Lofexidine, Lornoxicam, Lovastatin, Mavacamten, Meclizine, Meloxicam, Mercaptopurine, Metoclopramide, Metoprolol, Mirabegron, Mirtazapine, Nateglinide, Nebivolol, Nilotinib, Nortriptyline, Olanzapine, Oliceridine, Omeprazole, Ondansetron, Oxcarbazepine, Pantoprazole, Paroxetine, Pazopanib, Perphenazine, Phenytoin, Pimozide, Piroxicam, Pitavastatin, Pitolisant, Pravastatin, Propafenone, Propranolol, Protriptyline, Quetiapine, Rabeprazole, Raltegravir, Risperidone, Rosuvastatin, Sacituzumab Govitecan, Sertraline, Simvastatin, Siponimod, Tacrolimus, Tamoxifen, Tamsulosin, Tegafur, Tenoxicam, Tetrabenazine, Thioguanine, Thioridazine, Tolterodine, Tramadol, Trimipramine, Tropisetron, Valbenazine, Venlafaxine, Viloxazine, Voriconazole, Vortioxetine, Warfarin, Zuclopenthixol