เภสัชพันธุศาสตร์ (เรียกอีกอย่างว่าเภสัชพันธุศาสตร์) คือการศึกษาว่ายีนของเราส่งผลต่อการตอบสนองต่อยาของเราอย่างไร คำว่า “เภสัชพันธุศาสตร์” มาจากคำว่า “เภสัชวิทยา” (การศึกษาการใช้และผลกระทบของยา) และ “จีโนมิกส์” (การศึกษาเกี่ยวกับยีนและหน้าที่ของยีน)

เภสัชพันธุศาสตร์ (Pharmacogenomics) เป็นสาขาที่ศึกษาเกี่ยวกับผลกระทบของยีนต่อการตอบสนองของร่างกายต่อยา มาจากคำว่า “เภสัชวิทยา” ซึ่งหมายถึงการศึกษาการใช้และผลกระทบของยา และ “จีโนมิกส์” คือการศึกษาเกี่ยวกับยีนและหน้าที่ของยีน ในการแพทย์แบบเฉพาะบุคคล (Personalized Medicine) แพทย์จะใช้ข้อมูลทางพันธุกรรมเพื่อตัดสินใจในการเลือกใช้ยาและขนาดยาที่เหมาะสมกับผู้ป่วยแต่ละราย ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพการรักษา ลดผลข้างเคียง และเพิ่มความปลอดภัยในการใช้ยา

ซึ่งเป็นการรักษาที่ปรับให้เหมาะกับแต่ละบุคคลโดยพิจารณาจากยีน สภาพแวดล้อม และไลฟ์สไตล์ของคุณ เภสัชพันธุศาสตร์สามารถช่วยให้แพทย์ดูแลสุขภาพของคุณกำหนดยาที่ทำให้เกิดผลข้างเคียงน้อยลงหรืออาจได้ผลดีกว่า ซึ่งในปัจจุบัน แพทย์ใช้เภสัชพันธุศาสตร์สำหรับประเมินภาวะสุขภาพและยาจำนวนจำกัดเท่านั้น ตัวอย่างเช่น ยาบางชนิดสำหรับ HIV มะเร็งบางชนิด โรคซึมเศร้า และโรคหัวใจ เป็นต้น

ยีนส่งผลต่อการทำงานของยาอย่างไร

ยีนของคุณทำหน้าที่สั่งการให้เซลล์ของร่างกาย ยีนช่วยสร้างโมเลกุลโปรตีนที่เรียกว่าเอนไซม์ เอนไซม์มีหน้าที่มากมาย รวมทั้งการสลาย (การเผาผลาญ) ของยา ผู้ที่ไม่ตอบสนองต่อยาตามที่คาดไว้ อาจมีความแตกต่างทางพันธุกรรมที่เปลี่ยนแปลงปริมาณเอนไซม์ที่สร้างขึ้นหรือประสิทธิภาพของเอนไซม์

หากร่างกายของคุณสลายยาเร็วเกินไป ช้าเกินไป หรือไม่สลายเลย ยาในขนาดปกติก็จะไม่ได้ผลตามที่ตั้งใจไว้ ยาอาจทำให้เกิดผลข้างเคียงที่สำคัญ หรืออาจมีผลเพียงเล็กน้อยหรือไม่มีเลยในการรักษาอาการที่เกิดขึ้น

การทดสอบเภสัชพันธุศาสตร์คืออะไร

การทดสอบเภสัชพันธุศาสตร์คือการทดสอบทางพันธุกรรมที่อาจดูที่ยีนหนึ่งหรือหลายยีนเพื่อดูการเปลี่ยนแปลงเฉพาะที่ส่งผลต่อการสลายของยา

แพทย์มักจะใช้ตัวอย่างเลือดหรือเนื้อเยื่อที่แก้ม (กระพุ้งแก้ม) ในการทดสอบเภสัชพันธุศาสตร์ แพทย์จะส่งตัวอย่างของคุณไปที่ห้องปฏิบัติการซึ่งช่างเทคนิคจะตรวจสอบ DNA ของคุณเพื่อดูการเปลี่ยนแปลงที่เฉพาะเจาะจง ยีนที่ทางห้องปฏิบัติการจะตรวจสอบนั้นขึ้นอยู่กับว่าแพทย์ของคุณสั่งการทดสอบใด สภาวะใดที่พวกเขารักษา และยาที่พวกเขากำลังพิจารณาใช้

โปรแกรมการตรวจเภสัชพันธุศาสตร์ มี 2 โปรแกรมคือ

  1. Predict AR ครอบคลุมยาที่บุคคลทั่วไปมีโอกาสใช้ยากลุ่มนี้
  2. CNS Dose ครอบคลุมเน้นผู้รับบริการหรือคนไข้ที่ใช้กลุามยาที่มีผลต่อระบบประสาทและสมอง

 

จำนวนการตรวจยีนในแต่ละโปรแกรม

 

CNSDosePredictAR
1518
CYP1A2, CYP2B6, CYP2C9, CYP2C19, CYP2D6, CYP3A4, CYP3A5, UGT1A1, COMT, OPRM1, SLCO1B1, VKORC1, ABCB1, ABCC1, ABCG2CYP1A2, CYP2B6, CYP2C9, CYP2C19, CYP2D6, CYP3A4, CYP3A5, UGT1A1, COMT, OPRM1, SLCO1B1, VKORC1, ABCB1, ABCC1, ABCG2, DPYD, TPMT, NUDT15

 

รายชื่อยาที่สัมพันธ์กับยีนในแต่ละโปรแกรม

 

CNSDosePredictAR
Acenocoumarol
Atorvastatin
CarvedilolCarvedilol
ClopidogrelClopidogrel
Fluvastatin
Lovastatin
Mavacamten
MetoprololMetoprolol
Nebivolol
Pitavastatin
Pravastatin
Propafenone
Propanolol
RosuvastatinRosuvastatin
SimvastatinSimvastatin
WarfarinWarfarin
CNSDosePredictAR
Carisoprodol
CelecoxibCelecoxib
CodeineCodeine
Elagolix
FlurbiprofenFlurbiprofen
Hydrocodone
Ibuprofen
Lornoxicam
Meloxicam
Oliceridine
Oxycodone
PiroxicamPiroxicam
Tenoxicam
TramadolTramadol
CNSDosePredictAR
Brivaracetam
Deutetrabenazine
Donepezil
Pimozide
Pitolisant
Siponimod
Tetrabenazine
Valbenazine
CNSDosePredictAR
Abrocitinib
Belinostat
Belzutifan
Capecitabine
Erdafitinib
Fluorouracil
GefitinibGefitinib
IrinotecanIrinotecan
Mercaptopurine
Nilotinib
Sacituzumab Govitecan
TamoxifenTamoxifen
Tegafur
Thioguanine
CNSDosePredictAR
Azathioprine
TacrolimusTacrolimus
CNSDosePredictAR
Agomelatine
Alprazolam
Amisulpride
AmitriptylineAmitriptyline
AmphetamineAmphetamine
AripiprazoleAripiprazole
Asenapine
AtomoxetineAtomoxetine
BrexpiprazoleBrexpiprazole
BrivaracetamBrivaracetam
Bromazepam
Bromocriptine
Bupropion
Buspirone
Carbamazepine
Cabergoline
Cariprazine
CitalopramCitalopram
Chlorpromazine
ClobazamClobazam
ClomipramineClomipramine
Clonazepam
Clonidine
ClozapineClozapine
Dapoxetine
DesipramineDesipramine
Desvenlafaxine
Dexamfetamine
DiazepamDiazepam
Diphenhydramine
Disulfiram
Donepezil
Dothiepin
CNSDosePredictAR
DoxepinDoxepin
Duloxetine
EscitalopramEscitalopram
Flunitrazepam
Fluoxetine
FluvoxamineFluvoxamine
GalantamineGalantamine
Guanfacine
HaloperidolHaloperidol
Iloperidone
ImipramineImipramine
Lamotrigine
Lisdexamfetamine
Lurasidone
Melatonin
Methylphenidate
Mianserin
Midazolam
Milnacipran
Mirtazapine
Moclobemide
Modafil
Naloxone
Naltrexone
Nicotine
Nitrazepam
NortriptylineNortriptyline
Olanzapine
Paliperidone
ParoxetineParoxetine
Perampanel
Perphenazine
Propanolol
Protriptyline
CNSDosePredictAR
QuetiapineQuetiapine
Rasagiline
Reboxetine
RisperidoneRisperidone
Ropinirole
Rotigotine
Rufinamide
Selegiline
SertralineSertraline
Suvorexant
Temazepam
ThioridazineThioridazine
TrimipramineTrimipramine
Topiramate
Valproate
VenlafaxineVenlafaxine
Viloxazine
VortioxetineVortioxetine
Ziprasidone
Zolpidem
Zopiclone
Zuclopenthixol
CNSDosePredictAR
AtazanavirAtazanavir
Dolutegravir
EfavirenzEfavirenz
Flucytosine
Raltegravir
VoriconazoleVoriconazole
CNSDosePredictAR
Lofexidine
Meclizine
Mirabegron
Nateglinide
Tamsulosin
Tolterodine

 

ติดต่อสอบถามข้อมูลเพิ่มเติม

ศูนย์ตรวจสุขภาพ โทร. 089-939-4910, 02-115-2111 ต่อ 1181