งูสวัดเกิดจากอะไร
โรคงูสวัด เกิดจากการติดเชื้อไวรัสที่ชื่อว่า Varicella ซึ่งเป็นเชื้อไวรัสชนิดเดียวกับไวรัสที่ทำให้เกิดโรคสุกใส
โดยผู้ที่เป็นงูสวัด จะต้องเคยเป็นโรคสุกใสมาก่อน กล่าวคือเมื่อผู้ป่วยได้รับเชื้อไวรัส Varicella จากการได้รับเชื้อผ่านทางการหายใจ หรือการสัมผัสตุ่มน้ำใสของผู้ป่วยโรคสุกใสหรืองูสวัดคนอื่นแล้ว เมื่อเชื้อไวรัสเข้าสู่ร่างกาย จะทำให้เป็นโรคสุกใส เมื่อหายจากโรคสุกใสแล้ว เชื้อไวรัสจะไปหลบซ่อนอยู่ในปมประสาทของร่างกายรอเวลากำเริบในภายหลัง
เมื่อผู้ป่วยที่เชื้อไวรัสซ่อนตัวอยู่ เกิดภาวะที่ทำให้ร่างกายมีภูมิคุ้มกันต่ำกว่าปกติ เช่น ผู้สูงอายุ ผู้ที่มีภูมิคุ้มกันบกพร่อง เป็นต้น เชื้อไวรัส Varicella ที่ซ่อนตัวอยู่ในร่างกาย จะแบ่งตัวเพิ่มจำนวนขึ้นใหม่ทำให้เกิดโรคงูสวัด
อาการของโรคงูสวัด
ในระยะแรกก่อนที่จะมีผื่น ผู้ป่วยจะมีอาการปวดแสบร้อนบริเวณผิวหนังตามแนวของเส้นประสาท หลังจากนั้น 2-3 วันจะมีผื่นแดงขึ้นตรงบริเวณที่ปวด แล้วกลายเป็นตุ่มน้ำใส ผู้ป่วยบางรายอาจมีไข้ร่วมด้วย
ผื่นตุ่มน้ำใสมักอยู่เรียงกันเป็นกลุ่ม หรือเป็นแถวยาวตามแนวของเส้นประสาท และจะแตกออกเป็นแผล ต่อมาจะตกสะเก็ด และหายในระยะเวลาประมาณ 2 สัปดาห์ เมื่อแผลหายแล้ว อาจจะยังมีอาการปวดตามแนวเส้นประสาทได้
อาการแทรกซ้อนของโรคงูสวัด
ภาวะแทรกซ้อนที่พบบ่อย คือ อาการปวดตามแนวเส้นประสาทภายหลังการติดเชื้อ (Postherpetic neuralgia) พบได้บ่อยในผู้ป่วยที่อายุมากกว่า 50 ปีขึ้นไป บางรายอาจปวดได้นานหลายเดือน
ภาวะแทรกซ้อนอื่นๆ ที่พบได้แก่ การติดเชื้อที่ตา ภาวะแทรกซ้อนทางหู เส้นประสาทอักเสบ การติดเชื้อแบคทีเรียแทรกซ้อน สมองอักเสบ เยื่อหุ้มสมองอักเสบ เป็นต้น โดยภาวะแทรกซ้อนต่างๆอาจพบบ่อยและมีอาการรุนแรงกว่าปกติได้ใน ผู้ที่มีภูมิต้านทานบกพร่อง เช่น ผู้ป่วยติดเชื้อเอชไอวี ผู้ป่วยที่ได้รับยากดภูมิคุ้มกัน ผู้ป่วยโรคมะเร็งที่ได้รับยาเคมีบำบัด หรือผู้ป่วยที่ได้รับการเปลี่ยนถ่ายอวัยวะ
การรักษาโรคงูสวัด
การรักษาโรคงูสวัด รักษาโดยการให้ยาต้านไวรัส เช่น ยา Acyclovir ภายในระยะเวลา 72 ชั่วโมงหลังมีอาการ จะช่วยให้รอยโรคทางผิวหนังหายได้เร็วขึ้น ลดระยะเวลาการปวดจากปลายประสาทอักเสบ ลดความรุนแรงของโรค และลดโอกาสเกิดภาวะแทรกซ้อนต่างๆ
ในรายที่ติดเชื้อแบคทีเรียแทรกซ้อน อาจต้องได้รับยาปฏิชีวนะร่วมด้วย
การป้องกันการแพร่กระจายของโรคงูสวัด
ควรแยกข้าวของเครื่องใช้ เครื่องนุ่งห่ม ผ้าเช็ดตัว เครื่องนอน ของผู้ป่วยโรคงูสวัด จากผู้ที่ยังไม่เคยเป็นโรคสุกใสมาก่อน เพราะการติดเชื้อเกิดจากการได้รับเชื้อผ่านทางการหายใจ หรือการสัมผัสตุ่มน้ำใสโดยตรง การสัมผัสตุ่มน้ำหรือแผลของผู้ป่วยงูสวัด อาจทำให้ผู้ที่ไม่มีภูมิคุ้มกันต่อเชื้อไวรัส Varicella เกิดโรคสุกใสได้
นอกจากนั้นควรแยกผู้ป่วยที่เป็นโรคงูสวัด ออกจากผู้ที่ไม่มีภูมิต้านทานต่อเชื้อ และผู้ที่มีภูมิต้านทานต่ำ ในระยะที่มีตุ่มน้ำใสจนกว่าผื่นจะตกสะเก็ด
การป้องกันโรคงูสวัด
วัคซีนป้องกันโรคงูสวัด สามารถลดโอกาสการเกิดโรคงูสวัด และลดอาการปวดจากการเกิดเส้นประสาทอักเสบได้ แนะนำให้ฉีดในผู้สูงอายุที่มีอายุมากกว่า 60 ปีที่ไม่มีข้อห้ามในการได้รับวัคซีนชนิดนี้
